Życie Jana Pawła II

Karol Wojtyła urodził się 18 maja 1920 roku w Wadowicach jako drugie dziecko Karola Wojtyły seniora i Emilii z Kaczorowskich. Brat Edmund był od niego o kilka lat starszy. Ojciec przyszłego papieża był byłym oficerem, który został jednak ostatecznie urzędnikiem. W dzieciństwie Karola nazywano najczęściej zdrobnieniem imienia – Lolek. Uważano go za chłopca utalentowanego i wysportowanego. Regularnie grał w piłkę nożną oraz jeździł na nartach. Bardzo ważnym elementem życia Karola były wycieczki krajoznawcze, a także spacery po okolicy Wadowic. W większości wycieczek towarzyszył mu ojciec.

13 kwietnia 1929 roku, w wieku 45 lat, zmarła jego mama. Trzy lata później, na szkarlatynę zmarł 26 letni brat Edmund.

Od września 1930 roku, po zdaniu egzaminów wstępnych, Karol Wojtyła rozpoczął naukę w 8-letnim Państwowym Gimnazjum Męskim im. Marcina Wadowity w Wadowicach. Nie miał żadnych problemów z nauką. Już w tym wieku, według jego katechetów, wyróżniała go także ogromna wiara. W pierwszej klasie ks. Kazimierz Figlewicz zachęcił go do przystąpienia do kółka ministranckiego, którego stał się prezesem. Katecheta ten miał znaczny wpływ na rozwój duchowy młodego Karola Wojtyły.

Podczas nauki w gimnazjum Karol zainteresował się teatrem – występował w przedstawieniach Kółka Teatralnego stworzonego przez polonistów z wadowickich gimnazjów: żeńskiego im. Michaliny Mościckiej i męskiego im. Marcina Wadowity.

14 maja 1938 Karol Wojtyła zakończył naukę w gimnazjum otrzymując świadectwo maturalne z oceną celującą, która umożliwiała podjęcie studiów na większości uczelni bez egzaminów wstępnych. Karol Wojtyła wybrał studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia rozpoczął w październiku 1938 roku.

W pierwszym roku studiów Karol przeprowadził się wraz z ojcem do rodzinnego domu matki przy ul. Tynieckiej 10 w Krakowie. Równocześnie ze studiami uczył się on dodatkowo języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, niemieckiego i francuskiego. Już w październiku 1938 miał miejsce pierwszy publiczny debiut poetycki przyszłego papieża podczas wieczorku literackiego. We wrześniu 1939 Karol uciekał z ojcem przed Niemcami na wschód. Po dojściu do Sanu zostali zmuszeni do powrotu z powodu nadciągającej na Polskę od wschodu Armii Czerwonej i złego stanu zdrowia ojca.

Wojna odebrała Karolowi Wojtyle możliwość kontynuowania studiów, zaczął więc pracować jako pracownik fizyczny w zakładach chemicznych Solvay. Początkowo od jesieni 1940 przez rok w kamieniołomie w Zakrzówku, a potem w oczyszczalni sody w Borku Fałęckim. W tym okresie Karol związał się też z polityczno-wojskową katolicką organizacją podziemną Unia, która starała się między innymi ochraniać zagrożonych Żydów.

Jesienią roku 1941 Karol wraz z przyjaciółmi założył Teatr Rapsodyczny, który swoje pierwsze przedstawienie wystawił 1 listopada 1941. Rozstanie Wojtyły z teatrem nastąpiło nagle w roku 1942, gdy postanowił on studiować teologię i wstąpił do tajnego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie gdzie 1 listopada 1946 otrzymał święcenia kapłańskie. W tym samym czasie rozpoczął w konspiracji studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W okresie od kwietnia 1945 do sierpnia 1946 roku Karol Wojtyła pracował na uczelni jako asystent i prowadził seminaria z historii dogmatu.

Był to też okres rozwoju literackiego. Pierwszy zbiór wierszy Renesansowy psałterz, powstały 1939 roku (wydany dopiero w 1999), ma jeszcze charakter poetyckich pierwocin, jest tez wyrazem hołdu dla wielkiej tradycji, w tym dla Jana Kochanowskiego. Wczesną dojrzałość młodego poety ujawniają utwory powstałe podczas wojny, w tym poemat Pieśń o Bogu ukrytym, o charakterze wizyjnym i mistycznym, nawiązujący twórczo do św. Jana od Krzyża. Jako poeta Wojtyła łączył precyzję stylu oraz intelektualizm z wizyjnym charakterem ekspresji lirycznej. Tworzył poezję metafizyczną.

16 listopada 1946 roku alumn Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie Karol Wojtyła został subdiakonem, a tydzień później diakonem. Już 1 listopada 1946 roku kardynał Adam Stefan Sapieha wyświęcił Karola Wojtyłę na księdza. 2 listopada jako neoprezbiter odprawił Mszę św. prymicyjną w krypcie św. Leonarda w katedrze na Wawelu. 15 listopada Karol Wojtyła wraz z klerykiem Stanisławem Starowieyskim poprzez Paryż wyjechał do Rzymu, aby kontynuować studia na uczelni Instituto Internazionale Angelicum (obecnie Papieski Uniwersytet w Rzymie). Przez okres studiów zamieszkiwał w Kolegium Belgijskim, gdzie poznał wielu duchownych z krajów frankofońskich oraz z USA. W 1948 roku ukończył studia z dyplomem summa cum laude.

Pod kierunkiem wybitnego teologa, dominikanina Reginalda Garrigou-Lagrange’a napisał po łacinie rozprawę doktorską Zagadnienie wiary u świętego Jana od Krzyża (tytuł oryginału: Questio de fide apud sanctum Ioannem de Cruce). Dla potrzeb doktoratu nauczył się języka hiszpańskiego, by czytać teksty renesansowego mistyka w oryginale. Z powodu braku funduszy na wydanie rozprawy drukiem nie uzyskał stopnia doktorskiego. Tytuł ten został mu przyznany dopiero w Polsce.

Otwierał się intensywny i twórczy okres pracy naukowej, a także literackiej. W roku 1951 po śmierci kardynała Sapiehy, Karol Wojtyła został skierowany na urlop w celu ukończenia pracy habilitacyjnej. Dużo uwagi poświęcał także pracy publicystycznej, pisał eseje filozoficzne (np. Personalizm tomistyczny – o Tomaszu z Akwinu, O humanizmie św. Jana od Krzyża) i szkice. Często publikował w krakowskich periodykach katolickich: miesięczniku „Znak” i „Tygodniku Powszechnym”. W związku z habilitacją podjął systematyczne studia nad myślą etyczną fenomenologa Maxa Schelera, którego pisma czytał w oryginale niemieckim. Pisał wiele m.in. na temat chrześcijańskiej etyki seksualizmu. Dnia 12 grudnia 1953 jego praca Ocena możliwości oparcia etyki chrześcijańskiej na założeniach systemu Maksa [taka spolszczona wersja imienia w tytule] Schelera została przyjęta jednogłośnie przez Radę Wydziału Teologicznego UJ, jednak Wojtyła nie uzyskał habilitacji z powodu odmowy Ministerstwa Oświaty.W lipcu 1948 roku, na okres 7 miesięcy Karol Wojtyła został skierowany do pracy w parafii Niegowić, gdzie spełniał zadania wikarego i katechety. Od tego momentu rozpoczął się dla młodego księdza okres wycieczek i podróży z młodzieżą po Polsce. Wolny czas zawsze starał się spędzać z chłopcami i dziewczętami na łonie natury. W marcu 1949 roku Karol Wojtyła został przeniesiony do parafii św. Floriana w Krakowie. Nadal często wyprawiał się na wycieczki z młodzieżą. Podczas wielu wycieczek ksiądz Wojtyła starał się zmylić ówczesną milicję i dlatego zdejmował sutannę i kazał nazywać się „wujkiem”.

Karol Wojtyła powrócił do przerwanych obowiązków. Wykładał m.in. w seminariach diecezji: krakowskiej, katowickiej i częstochowskiej (mieściły się one wszystkie w Krakowie) oraz na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Jego wykłady obejmowały głównie teologię moralną i etykę małżeńską, ale ogarniały też szeroko pojętą historię filozofii. Były precyzyjne i trudne, Wojtyła ujmował jednak studentów jako profesor wprawdzie wymagający, lecz życzliwy, otwarty na rozmowę i sprawiedliwy.

W roku 1958 Karol Wojtyła został mianowany biskupem tytularnym Ombrii, a także biskupem pomocniczym Krakowa. Konsekracji biskupiej ks. Karola Wojtyły dokonał 28 września 1958 w katedrze na Wawelu metropolita krakowski i lwowski, arcybiskup Eugeniusz Baziak. Współkonsekratorami byli biskupi Franciszek Jop i Bolesław Kominek. W 1962 roku został krajowym duszpasterzem środowisk twórczych i inteligencji. Na okres biskupstwa Karola Wojtyły przypadły także obrady Soboru Watykańskiego II, w których aktywnie uczestniczył. Już w tym okresie Karol Wojtyła bardzo dużo czasu poświęcał na podróże zagraniczne w celach ewangelizacyjnych i religijnych.

Jako biskup przyjął, zgodnie z obyczajem, hasło przewodnie swej posługi. Brzmiało: „Totus Tuus” (łac. ‚Cały Twój’). Kierował je do Matki Chrystusa. Inspiracją stał się barokowy pisarz ascetyczny francuski św. Ludwik Maria Grignion de Montfort i jego książka Traktat o prawdziwym nabożeństwie do Najświętszej Maryi Panny, z której Wojtyła przejął koncepcję „niewolnictwa duchowego”, rozumianą jako dobrowolne i ufne oddanie się w opiekę Matce Boskiej.

30 grudnia 1963, półtora roku po śmierci swego poprzednika, arcybiskupa Eugeniusza Baziaka, Karol Wojtyła został mianowany arcybiskupem metropolitą krakowskim. Podczas konsystorza 26 czerwca 1967 został nominowany kardynałem. 29 czerwca 1967 roku otrzymał w Kaplicy Sykstyńskiej od papieża Pawła VI czerwony biret, a jego kościołem tytularnym stał się kościół św. Cezarego Męczennika na Palatynie.

Jako pasterz diecezji starał się ogarniać swą posługą wszystkich potrzebujących, wiele jeździł poza Kraków. Wizytował parafie, odwiedzał klasztory (w tym bliskie sobie zgromadzenie albertynów, założone przez św. Adama Chmielowskiego, Brata Alberta). W roku 1965 otworzył proces beatyfikacyjny siostry Faustyny Kowalskiej, której Dzienniczek poznał wcześnie, a jej orędzie Miłosierdzia Bożego traktował jako bliskie sobie. Z chęcią jeździł na Podhale i w Tatry (w wolnych chwilach po prostu wędrując po górach). Utrzymywał dobry i ścisły kontakt z inteligencją krakowską, zwłaszcza ze środowiskiem naukowym i artystycznym.

Był to nadal okres owocnej pracy twórczej, pisarskiej. Ogłosił drukiem (pod pseudonimem) dramaty; Przed sklepem jubilera i jak misterium ujęte Promieniowanie ojcostwa, także poematy.

2 października 1978r. kardynał Wojtyła wyjechał z prymasem Wyszyńskim na konklawe po śmierci Jana Pawła I, zwanego „Papieżem Uśmiechu”, który zmarł po miesiącu swojej papieskiej posługi

16 X 1978 „Wezwali go z dalekiego kraju…” O godz.18 kardynał Felicji ogłosił światu wybór kardynała Wojtyły na następcę św. Piotra. Uważa się, że pierwszy rok papieża Polaka na Stolicy Piętrowej był czasem przełomowym w dziejach Kościoła. Związane to było z nowym sposobem sprawowania przez niego posługi, częstym wyjeżdżaniem z Watykanu i otwieraniem się na cały świat. Jan Paweł II od początku pontyfikatu zaznaczył wszystkie elementy swojego nauczania, które rozwijał przez niemal 26 lat. Podczas mszy św. inaugurującej pontyfikat świat usłyszał: „Nie lękajcie się Otwórzcie na oścież drzwi Chrystusowi! Jego zbawczej władzy otwórzcie granice państw, systemów ekonomicznych, systemów politycznych, kierunków cywilizacyjnych. Nie lękajcie się! Chrystus wie, co nosi w swoim wnętrzu człowiek. On jeden.” Celem pierwszej ze 104 pielgrzymek zagranicznych pielgrzymek Ojca Świętego były Dominikana, Meksyk i Wyspy Bahama. Papież podkreślał, że Kościół troszczy się o Amerykę Łacińską, którą zamieszkuje największa liczb a katolików na świecie, oraz dostrzega problemy najbiedniejszych i niesprawiedliwość społeczną. Jan Paweł II zawsze o tym przypominał podczas licznych pielgrzymek do Ameryki Południowej i Afryki, odwiedzając chorych. Pragnął, aby Kościół mógł współistnieć w zgodzie z tradycją tych narodów. Przeprosił też za krzywdy, które spotkały ludność rdzenną ze strony europejskich przybyszów. Ojciec Święty podróżował także wiele po Włoszech i jako biskup Rzymu wizytował swoje parafie, czego nie czynili poprzedni papieże. Wkrótce najwięksi politycy świata uznali jego autorytet, wielu z nich zabiegało o audiencję u papieża. Jan Paweł II był pierwszym w historii następcą św.Piotra, który odwiedził synagogę. Miało to miejsce 13 kwietnia 1986r. w Rzymie.

Najdramatyczniejszym wydarzeniem pontyfikatu był zamach na życie papieża 13 maja 1981r. podczas cotygodniowej, środowej audiencji generalnej na Placu Św.Piotra. Kula Turka Ali Agcy, o milimetry minęła aortę papieża. Gdy Jan Paweł II odwiedził 2 lata później zamachowca w więzieniu ten wciąż zastanawiał się, jak to się stało, że papież uniknął śmierci. Ojciec Święty przypisał swoje ocalenie Matce Boskiej Fatimskiej, gdyż zamach miał miejsce w rocznice jej objawienia trojgu pastuszków: „Inna ręka prowadziła kulę.” 10 dni po zamachu, umierający na raka prymas Wyszyński w ostatniej rozmowie telefonicznej z papieżem powiedział: „Łączy nas cierpienie… Między nami jest Matka Najświętsza. Cała nadzieja w Niej. Ojcze, całuję Twoje stopy. Błogosław mi.” Jan Paweł II przywrócił Polakom wiarę w ich narodową siłę. Rok po pierwszej pielgrzymce do ojczyzny powstała Solidarność.

Charakterystycznym elementem pontyfikatu Jana Pawła II były liczne podróże zagraniczne. Odbył ich 104, odwiedzając wszystkie zamieszkane kontynenty. W wielu miejscach, które odwiedził Jan Paweł II, nigdy przedtem nie postawił stopy żaden papież. Był m.in. pierwszym papieżem, który odwiedził Wielką Brytanię (od roku 1534 Kościół Anglii nie uznaje władzy zwierzchniej Stolicy Apostolskiej). Mimo wielu zabiegów nie udało mu się jednak odbyć pielgrzymki do Rosji, prawdopodobnie ze względu na niechęć ze strony patriarchatu moskiewskiego, który zarzuca Watykanowi prozelityzm.

Jan Paweł II jako papież odwiedził m.in. Polskę (8 razy), USA (7 razy), Francję (7 razy).

I pielgrzymka (2-10 czerwca 1979)Podróże apostolskie do Polski:
II pielgrzymka (16-23 czerwca 1983)
III pielgrzymka (8-14 czerwca 1987)
IV pielgrzymka (1-9 czerwca, 13-20 sierpnia 1991)
V pielgrzymka (22 maja 1995)
VI pielgrzymka (31 maja-10 czerwca 1997)
VII pielgrzymka (5-17 czerwca 1999)
VIII pielgrzymka (16-19 sierpnia 2002)

Wiele czasu poświęcił budowie jedności pomiędzy Kościołami chrześcijańskimi.

Jan Paweł II wygłosił wiele przemówień i napisał dużą ilość listów na temat stosunku chrześcijan do społeczności żydowskiej. Skupił się nie tylko na tragedii holocaustu, ale również na aspektach teologicznych w relacjach między chrześcijaństwem a Narodem Wybranym, rozwijając i wprowadzając w praktykę myśl zaistniałą w dokumencie soborowym Nostra Aetate. Wedle watykanistów, należy widzieć w tej papieskiej wrażliwości echa jego przeżyć sprzed II wojny światowej i zwłaszcza z czasów wojennych. Potępił antysemityzm, który nazwał nie do pogodzenia z chrześcijaństwem. W okresie Wielkiego Jubileuszu roku 2000 dokonał historycznego wyznania win Kościoła – w tym win względem Żydów. Ważnymi etapami pojednawczymi były:

wizyta w Wielkiej Synagodze w Rzymie 13 kwietnia 1986 roku – pierwsza papieska wizyta w synagodze praktycznie od początku chrześcijaństwa

pielgrzymka do Ziemi Świętej (20-26 marca 2000), w czasie której modlił się przed Ścianą Płaczu.

Jan Paweł II wielką wagę przywiązywał do stosunków z ludźmi innej wiary, nie tylko w ramach chrześcijaństwa, ale także członków innych religii i ateistów.

W 1999 r. papież ucałował Koran przywieziony w prezencie przez muzułmańskich duchownych. Osobiście uczestniczył we wspólnym trwaniu w modlitwie w Asyżu przedstawicieli kilkudziesięciu religii światowych.

Za pontyfikatu Jana Pawła II, dzięki samemu papieżowi, nastąpiły ogromne zmiany w Watykanie, a także w postrzeganiu osoby papieża przez społeczność zarówno katolicką jak i pozostałych chrześcijan oraz wyznawców innych religii. Zaraz po swoim wyborze na Stolicę Apostolską Jan Paweł II nie pozwolił prymasowi Wyszyńskiemu uklęknąć przed sobą. Pierwsze przemówienie wygłosił po włosku, a więc w języku narodu, do jakiego przemawiał. Do tej pory przyjęte było, że papież zawsze swoje pierwsze przemówienie wygłasza po łacinie. To był dopiero początek wielkich zmian. Należą do nich:

liczne pielgrzymki (zagraniczne oraz parafii we Włoszech),
zwyczaj całowania ziemi kraju, do którego przybywał z pielgrzymką,
msze święte dla wielkich tłumów, organizowane na stadionach, lotniskach, placach itp.,
wygłaszanie całych homilii lub choćby krótkich sentencji w języku kraju, do którego przybywał z pielgrzymką (porozumiewał się swobodnie w językach: polskim, włoskim, francuskim, niemieckim, angielskim, hiszpańskim, portugalskim, łacinie i klasycznej grece),
udział zespołów folklorystycznych w czasie mszy,
spotkania z duchownymi innych wyznań oraz odwiedziny świątyń różnych religii (chrześcijańskich oraz niechrześcijańskich),
udział w przedsięwzięciach artystycznych: koncertach, występach zespołów, projekcjach filmowych,
wykonywanie kapłańskich posług
prywatne spotkania z wiernymi,
bezpośrednie spotkania z ludźmi w trakcie pielgrzymek,
żarty i bezpośredniość w kontaktach z ludźmi.

Wprawdzie już począwszy od Jana XXIII papiestwo zaczęło rezygnować z niektórych elementów ceremoniału, jednakże dopiero Jan Paweł II zniwelował większość barier, przyjmując postawę papieża bliskiego wszystkim ludziom, papieża-apostoła. Nie zmieniło się to nawet po zamachu.

Jan Paweł II chętnie spotykał się z młodymi ludźmi i poświęcał im dużo uwagi. Na spotkanie w Rzymie 31 marca 1985 roku, który ONZ ogłosiło Międzynarodowym Rokiem Młodzieży, napisał list apostolski na temat roli młodości jako okresu szczególnego kształtowania drogi życia, a 20 grudnia zapoczątkował tradycję Światowych Dni Młodzieży. Odtąd co roku przygotowywał orędzie skierowane do młodych, które stawało się tematem tego międzynarodowego spotkania, organizowanego w różnych miejscach świata (np. w Polsce w Częstochowie w 1991 roku).

Jan Paweł II od początku lat 90. cierpiał na postępującą chorobę Parkinsona. Mimo licznych spekulacji i sugestii ustąpienia z funkcji, które nasilały się w mediach zwłaszcza podczas kolejnych pobytów papieża w szpitalu, pełnił ją aż do śmierci. W lipcu 1992 przeszedł operację w celu usunięcia guza nowotworowego na jelicie grubym. Jego długoletnie zmagania z chorobą i starością były osobistym przykładem głoszonych na ten temat poglądów, w których podkreślał godność ludzkiego cierpienia i odnosił je do męki Chrystusa. 13 maja 1992 papież ustanowił nawet Światowy Dzień Chorego.

Nagłe pogorszenie stanu zdrowia papieża rozpoczęło się 1 lutego 2005. Przez ostatnie dwa miesiące życia Jan Paweł II wiele dni spędził w szpitalu.

Zmarł 2 kwietnia 2005 po zakończeniu Apelu Jasnogórskiego, w pierwszą sobotę miesiąca i wigilię Święta Miłosierdzia Bożego.